اخبار سبزوار پيام : فرهنگی و هنری

مشکلات زیرساختی و ضعف اطلاع رسانی بخش گردشگری سبزوار

 سابقه تاریخی و فرهنگی سبزوار گواهی بر ظرفیت بالای گردشگری این شهرستان است اما سبزوار همچنان سهمی از منافع گردشگری برای اقتصاد خود متصور نیست.
این در حالی است که گردشگری به عنوان یک صنعت پاک نقشی محوری در شکوفایی اقتصادی داشته و توسعه آن علاوه بر ایجاد ارزش افزوده، نشاط اجتماعی و سالم سازی فضای جامعه را در پی دارد.
خراسان رضوی با توجه به تنوع طبیعی، جغرافیایی، فرهنگی و برخورداری از جاذبه های فراوان که در راس آنها مضجع مطهر امام هشتم شیعیان جهان حضرت امام رضا(ع) قرار دارد همواره مورد توجه میلیونها زائر و گردشگر داخلی و خارجی بوده و زمینه ساز تحولات عظیم اقتصادی در این منطقه از کشور شده است.
در این میان سبزوار از یک سو با واقع شدن در فاصله 230 کیلومتری غرب مشهد و قرار گرفتن در مسیر میلیونها زائر بارگاه رضوی و از سویی دیگر بهره مندی از 900 اثر تاریخی که 160 مورد از آنها ثبت آثار ملی شده اند، وجود 27 بقعه متبرکه، جاذبه های طبیعت کوهستانی و کویری و همچنین حضور در جمع قطبهای برتر دانشگاهی و درمانی شمال شرق کشور تاکنون بهره چندانی از صنعت گردشگری نداشته است.
دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی در سبزوار به منظور بررسی چالشهای صنعت گردشگری این شهرستان میزگردی با حضور معاون مالی، اداری و برنامه ریزی فرمانداری، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و یک فعال و سرمایه گذار حوزه گردشگری سبزوار برگزار کرد.
گرچه مسئولان اداره اوقاف و امور خیریه و شورای شهر سبزوار نیز به حضور در این میزگرد دعوت شده بودند اما مشارکتشان میسر نشد.

* لزوم اطلاع رسانی
فعال و سرمایه گذار حوزه گردشگری سبزوار در میزگرد ایرنا به ظرفیتهای زیاد حوزه های مختلف گردشگری این شهرستان اشاره و بین کرد: برای رشد این صنعت باید مسئولان و مدیران شهری نگاه خود را تغییر دهند و به این صنعت به جای نگاه ماجراجویانه نگاهی علمی داشته باشند.
مجتبی دباغی مقدم افزود: دولتهای یازدهم و دوازدهم ظرف چند سال اخیر توجه ویژه به حوزه گردشگری داشته اند اما اطلاع رسانی خوب و دقیقی برای جایگاه صنعت گردشگری انجام نشده است و برنامه ریزی مدون در حوزه گردشگری برای برجسته سازی آثار تاریخی و اماکن مذهبی سبزوار صورت نگرفته است.
وی یکی از موانع سرمایه گذاری در حوزه گردشگری سبزوار را حفظ باورهای تجاری مردم این شهر ذکر و بیان کرد: نگاه تاجرانه به حوزه گردشگری موجب شده سرمایه گذاران تمایل کمتری برای ورود به این حوزه داشته باشند. مسئولان متولی امر می توانند با تصویب بخشنامه های حمایتی، انگیزه بیشتری برای ورود سرمایه گذاران در حوزه گردشگری ایجاد کنند.
این فعال بخش خصوصی به سند توسعه شهرستان سبزوار اشاره و بیان کرد: در این سند توجه خوبی به موضوع گردشگری شده و نگاه جدیدی نسبت به تامین اعتبار زیرساختهای ضعیف گردشگری سبزوار دارد اما ابتدا باید فرهنگسازی و اولویتدهی به گردشگری در نگاه مردم و مسئولان نهادینه شود سپس مسائل اجرایی و مقررات مد نظر قرار گیرند.
وی که هم اکنون با سرمایه شخصی در حال بازسازی یکی از مهمترین یخدانهای سبزوار برای ایام نوروز است ادامه داد: موضوع گردشگری باید به عنوان یک دغدغه در شعارها و برنامه های سالانه مسئولان گنجانده شود و از این حوزه به عنوان راهکاری برای توسعه شهرستان استفاده شود که تاکنون بطور جد این نگاه وجود نداشته است.
دباغی مقدم یکی دیگر از راههای توسعه گردشگری را تدوین سند چشم انداز نقطه به نقطه ذکر و بیان کرد: مباحث کلی مانند موضوع گردشگری نباید درگیر عمر کوتاه مدیریت ادارات قرار گیرد زیرا این موضوع مانع توسعه خواهد شد و متولیان امر باید این موضوع را درک کنند که منفعت سرمایه گذاری در گردشگری بیش از سرمایه گذاری در حوزه های دیگر است.
وی همچنین با انتقاد از بروکراسی اداری گفت: سرمایه گذار بخش گردشگری به شدت گرفتار روند اداری است و تعابیر متفاوت از قانون و مغایرتهای قانونی از دید دستگاههای مختلف اجرایی و نظارتی از مسائل آزاردهنده برای او است. این در حالی ست که باید از سوی مسئولان بسیاری از مسیرهای قانونی به سود سرمایه گذاران کوتاه شود.
این سرمایه گذار بخش گردشگری افزود: اکنون هنر مدیران و برنامه ریزان حوزه گردشگری شناسایی و اطلاع رسانی رویدادهای برجسته سبزوار در کنار حمایت از سرمایه گذاران به منظور رونق صنعت گردشگری برای توسعه این شهرستان است.

* زیرساختهای نامناسب
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سبزوار نیز در ادامه میزگرد یرنا گفت: حوزه میراث فرهنگی این شهرستان در گذشته منزوی بود و این عامل سبب شده این اداره ساختار ضعیفی در درون شهر داشته باشد.
محمودرضا سلیمانی ادامه داد: خروج از این انزوا به عنوان نخستین حرکت در دستور کار قرار گرفت و فرمانداری سبزوار نیز با نگاه مثبت به حوزه میراث فرهنگی زمینه ساز تغییرات مثبت در این مسیر شده است.
وی ادامه داد: مسئله دوم تبدیل سبزوار از 'معبر' به 'مقصد' گردشگران بود که برای تحقق آن گروهی از مجموعه میراث فرهنگی سبزوار و شورای راهبردی برای نخستین بار در این اداره شکل گرفت.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سبزوار گفت: برای تبدیل سبزوار به مقصد گردشگری برای نخستین بار سه اقامت‌گاه بوم ‌گردی در روستاهای طبس، زعفرانیه و مزینان به عنوان مقاصدی برای زائران و گردشگران ایجاد شد تا بستر مناسب برای ماندگاری بیشتر گردشگران فراهم آید.
وی اقدام دیگر میراث فرهنگی سبزوار را ساماندهی صنایع دستی ذکر و بیان کرد: کارگاههای سفالگری در روستای برآباد از توابع بخش روداب پس از 40 سال رکود دوباره احیا شد و هم اینک یک کارگاه بزرگ و چند کارگاه کوچک در این منطقه فعال و تسهیلاتی به فعالان آن پرداخت شده است.
سلیمانی افزود: با رونق کارگاههای سفالگری در برآباد تاکنون دو درخواست بوم گردی ارائه شده که در صورت رونق سفالگری و تولید زمینه جذب گردشگران نیز فراهم می شود.
وی ادامه داد: هر منطقه از این شهرستان جذابیتهای گردشگری ویژه خود را دارد که باید برای جذب گردشگر زیرساختهای آن فراهم شود اما به دلیل عدم تبلیغات کافی حتی بسیاری از گردشگران داخلی شناخت درستی از این جاذبه ها ندارند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سبزوارگفت: گردشگری سبزوار برای بیدار شدن از خواب نیازمند توجه بیشتر است. قرار گرفتن سبزوار در مسیر جاده ابریشم یک ظرفیت است که همچنان ناشناخته مانده است، آرامگاه اسرار یا فرید خراسانی خیلی معرفی نشده اند و امروز که کارد به استخوان رسیده نگاه مدیریت شهری سبزوار به سمت گردشگری رفته و در سند توسعه شهرستان از گردشگری سخن به میان آمده است.
وی افزود: سبزوار باید با توجه به ظرفیتهای گردشگری خود به عنوان شهر آیینهای نستوه معرفی شود و جشنواره های متخلف فصلی در آن برگزار شود. این موضوع باید از سوی نمایندگان این شهر در مجلس مطرح و فراگیر شود و نباید تنها به برگزاری همایشها در این بخش بسنده کرد زیرا گردشگری صنعتی لحظه ای نیست و نمی توان در قالب همایش نتیجه مطلوب را کسب کرد.
او ادامه داد: باید برای فصلهای مختلف سال رویدادهای برجسته تاریخی و فرهنگی شناسایی شود. برنامه ریزی کنیم تا این رویدادهای فرهنگی در تقویم جشنواره های فرهنگی کشور ثبت و گردشگران بطور کامل معرفی شوند. به عنوان مثال سال 94 با معرفی مناسب پشته باستانی سبزوار بیش از هشت هزار گردشگر جذب شدند و چون آنها پیگیر این بافت بودند پارسال پنج میلیارد ریال اعتبار از سوی سازمان برنامه و بودجه برای مرمت و آبادانی این تپه اختصاص یافت.
سلیمانی گفت: سبزوار هم اکنون به عنوان بنیانگذار اتحادیه صنایع دستی در کشور مطرح شده است. این تولیدات میراثی جاودانه و ماندگار و همیشه پایدار است و با نگاه به توانمندیها در بخش این میراث ملموس نیز متحول خواهد شد.
وی افزود: رسانه ها نیز باید مشکلات گردشگری را مانند دیگر مشکلات جامعه مطرح کنند تا توسعه گردشگری به عنوان یک باور جا بیافتد. امسال چند گردشگر روسی و کره ای در سفر به خراسان از مناطق گردشگری سبزوار دیدن کردند اما با این وجود همچنان گردشگران داخلی خاصی برای بازدید از این مناطق نداریم که نشانگر فقدان اطلاع رسانی کافی در داخل کشور است.
رئیس اداره میراث فرهنگی سبزوار ادامه داد: البته رشد گردشگری در سبزوار نسبت به سالهای قبل روند صعودی ملایم داشته که سعی شده با آماده سازی زیرساختها با تمامی دستگاهها به این روند سرعت بیشتری دهیم.
وی به برخی برنامه های اداره میراث فرهنگی سبزوار در مسیر رشد صنعت گردشگری نیز اشاره و بیان کرد: تلاش داریم سال آینده 'جشنواره آیین فتوت' را در سبزوار برگزار کنیم تا به نام سبزوار ثبت شود. همچنین مصلای تاریخی سربداران سرآمد آیینها و نماد معماری سبزوار و سرقله عرفان در قرن هفتم هشتم هجری است که به دنبال معرفی آن به عنوان یک اثر فاخر در کشور هستیم.
او گفت: برگزاری جشن نوروزگاه، احیای آیین چولی چغل، چشم آرو، رزم و بزم، اسب چوبی، شاهنامه خوانی و سمنو پزان از دیگر برنامه های میراث فرهنگی برای رشد صنعت گردشگری در سبزوار است.

* گردشگری نیازمند برندسازی
معاون مالی، اداری و برنامه ریزی فرمانداری سبزوار نیز در ادامه میزگرد ایرنا گفت: ظرفیتهای گردشگری این شهرستان بگونه ای است که می توان سهم اقتصادی آن را در استان خراسان رضوی بالا برد.
حسن پارسی پور افزود: برای این اتفاق نیاز به تشکیل زیرساختهای مناسب و ایجاد یک طرح و برنامه دقیق است تا بتوان با رفع موانع موجود سهم اقتصاد را در گردشگری مشخص کرد.
وی ادامه داد: بخشی از مشکل گردشگری، ملی است اما برخی دیگر راهبردی می باشد که باید در ادبیات شهرستان جا داده شود و همگی بر روی آن اتفاق نظر داشته باشند. متاسفانه تاکنون راهبردی که همه مسئولان و مردم بر روی آن اجماع داشته باشند تدوین نشده است.
معاون فرماندار سبزوار گفت: مشخص نشدن نقش و جایگاه آموزش و پرورش، دانشگاه، فرمانداری و مردم در حوزه گردشگری موجب شده اقدامات تاکنون صورت گرفته هدفدار نباشند. زیرساخت گردشگری نیز هنوز فراهم نیست و برنامه ای مشخص برای معرفی و فراهم کردن زیرساختها صورت نگرفته که این موضوع خود نیازمند مطالعات جامع گردشگری است.
وی افزود: نباید توسعه گردشگری را تنها به یک اداره خاص محول کرد و دیگران تماشاگر باشند. این مسیر نیازمند یک عزم جدی میان تمامی دستگاهها و مردم است تا مسیر اصلی با برنامه ریزی مدون مشخص شود.
پارسی پور ادامه داد: وجود آرامگاه چهره های مختلف تاریخی و عرفانی و آثار کهن برای توسعه ظرفیت گردشگری در سبزوار وجود دارند اما باید توجه کرد این جذابیتها برای جذب گردشگر به تعداد کلان کافی نیست و باید یک اتفاق ویژه یا جاذبه برجسته برای جذب گردشگر به تعداد بالا در این خطه تعریف شود.
وی گفت: گردشگران تنها با چند اثر تاریخی جذب نمی شوند لذا باید دلیلی برای آمدن گردشگر ایجاد کنیم. آثار تاریخی باید دارای برند شوند به این معنا که با برگزاری برنامه ها و جشنهای آیینی بتوان علاوه بر بعد تاریخی این اماکن شاهد یک رویداد ویژه در آن بود. به عنوان مثال می توان با برندسازی طب سنتی در آرامگاه بقراط طبیب شاهد یک اتفاق خاص و رشد گردشگر در این منطقه شد.
معاون مالی، اداری و برنامه ریزی فرمانداری سبزوار افزود: در حوزه گردشگری باید با خلاقیت و ایده نو حرکت کرد تا صاحب برند در آن اثر تاریخی شد. تلفیق میراث معنوی و ملموس با برندسازی یک راهکار در تحول گردشگری شهرستان محسوب می شود. به عنوان مثال کویر سبزوار ظرفیت گردشگری دارد اما کویرهای معروف کشور مانع از خودنمایی این منطقه می شوند که می توان با ترکیب رصد ستارگان در شب با 'شریعتی خوانی' یک اتفاق خاص برای معرفی جاذبه های کویر منطقه ایجاد کرد.
وی ادامه داد: در سند توسعه شهرستان سبزوار به مقوله گردشگری توجه ویژه ای شده است. در سبزوار آثار تاریخی فراوانی داریم که باید با خلاقیت آنها را به جایگاه واقعی رساند و از داشته ها زمینه ساز افزایش سهم گردشگری در اقتصاد شد.
پارسی پور به واقعه تاریخی قیام سربداران سبزوار اشاره و بیان کرد: این موضوع برند شهرستان است اما تاکنون از ظرفیتهای تاریخی، فرهنگی و مذهبی آن بهره ای نبرده ایم. باید با ایجاد زیرساختی مناسب و برگزاری برنامه های سنتی یک روز خاص از سبزوار در گردشگری کشور ایجاد شود.
وی گفت: باید گردشگری به صورت جامع دیده شود زیرا حرکتی سودآور و درآمدزا برای سبزوار بوده و تاثیر خود را بر حوزه ایجاد اشتغال و افزایش درآمد عادلانه میان مردم خواهد گذاشت. همچنین باید در مورد گردشگری بین سازمانهای مردم نهاد و رشته های دانشگاهی هم افزایی ایجاد شود. در سند توسعه شهرستان ظرفیت گردشگری معرفی شده به عنوان سند بالادستی و راهنمای حرکت در این مسیر است. در توزیع اعتبارات شهرستان هم در حد توان و تامین اعتبار همواره به میراث فرهنگی توجه شده است.
معاون فرماندار سبزوار افزود: البته باید در نظر داشت که گردشگری تنها با اعتبارات دولتی متحول نمی شود و نیازمند ورود بخش خصوصی است. دولت در صدور مجوز و تسهیلات با اولویت گردشگری موافق است. درگردشگری باید تغییر باور و نگرش در مدیران و مسئولان و مهمتر از همه مردم احساس شود. مردم در آمد سهم گردشگری را حس کنند و خود را دخیل در این حوزه بدانند.
مرکز شهرستان 320 هزار نفری سبزوار در فاصله 237 کیلومتری غرب مشهد واقع است. 25 درصد از جمعیت سبزوار شامل 77 هزار نفر در 222 روستای این شهرستان سکونت دارند. شهرستان سبزوار مرکب از سه بخش مرکزی، ششتمد و روداب است.
سبزوار از شهرهای تاریخی و بزرگ خراسان رضوی است که با هزار و 200 اثر تاریخی و فرهنگی، 6 موزه، جاذبه های طبیعت کوهستانی و کویری، بقاع متبرکه و تولید 15 نوع صنایع دستی و سنتی ظرفیت قابل توجهی در عرصه گردشگری دارد.
مجموعه تاریخی زعفرانیه، مساجد پامنار و جامع، آتشکده آذربرزین مهر، آرامگاههای حاج ملاهادی سبزواری و کاشفی، مناره تاریخی خسروجرد و مصلای تاریخی بخشی از مکانهای دیدنی این دیار برای مردم و مسافران هستند.
کاروانسراهای بین راهی در حاشیه جاده قدیم ابریشم و تفرجگاههای بید، دلبر، ششتمد، پناهگاههای حیات وحش شیراحمد و پروند از دیگر مکانهای دیدنی سبزوار هستند. ایرنا

---