محمدصادق علمی:
عدالت امیرالمؤمنین(ع) در حرف و عمل یکسان بود
عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: بیان حق بسیار ساده است، اما وقتی میخواهیم به حق گردن نهاده و از موضع انصاف از عدالت صحبت کنیم، این عرصه برای ما گران تمام میشود و با وجود آن که ممکن است حق در سوی دیگری باشد، اما چون منافعمان باید تأمین شود، لذا عدالت را رعایت نکرده و دچار هواهای نفسانی میشویم، اما علی(ع) در حرف و عمل به عدالت یکسان بود.
دلیل اصلی اهمیت نهجالبلاغه، تفسیر قرآن بودن آن استمحمدصادق علمی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در گفتوگو با خبرنگار ایکنا گفت: وجوه اهمیت نهجالبلاغه متعدد است، اما از دو جهت دارای اهمیت بیشتری است و نکته نخست مهم آن است که نهجالبلاغه، تفسیر قرآن کریم است.
وی گفت: قرآن از زمان نزول تا به امروز تفاسیر گوناگونی داشته است و امروزه شاهدیم که تفاسیر و برداشتها و قرائتهای مختلف از آن در شرف وقوع است و در دنیای اسلام حتی شاهد بروز برداشتهای التقاطی بودهایم که نمونه بارز آن تفسیری بود که سازمان مجاهدین و امثال آن از قرآن داشتند و خطرناکترین آنها قرائت تکفیریها از قرآن بوده است که اکنون دنیای اسلام را دچار مشکل کرده است.
علمی با اشاره به اینکه ما نیاز مؤکد و شدید نسبت به تفسیر قرآن تصریح کرد: مسئله مهم این است که چه کسی باید قرآن را تفسیر کند؟ در طول اسلام ما نیازمند بودیم تا قرآن را افرادی مورد اعتماد قرآن و پیامبر(ص) تفسیر کنند؛ درست از اینجاست که وارد این بحث میشویم که ببینیم پیامبر اکرم(ص) قرآن را به دست چه کسی سپرده است؟ همه ما اهل ایمان و اهل اسلام چه شیعه باشیم یا نه، قبول داریم که پیامبر به واسطه حدیث ثقلین و دیگر احادیث، قرآن را به دست افراد خاصی سپرده است.
این مدرس دانشگاه گفت: حدیث ثقلین «انی تارک فیکم الثقلین کتابالله و عترتی...» را شیعه و سنی نقل کردهاند و جزو احادیث متواتر است و مشخص میکند پیامبر(ص) قرآن را به دست اهل بیت سپرده که در رأس آنها امیرالمؤمنین(ع) بوده است، کسی که در زمان پیامبر بوده و به عنوان همراه و دستیار ایشان نقش ایفا کرده است.
وی افزود: براین اساس ما در میان تفاسیر گوناگونی که از قرآن صورت گرفته به تفسیری از اهل بیت (ع) نیازمندیم که به طور حتم این تفسیر، نهجالبلاغه است، لذا یکی از دلایل اینکه نهجالبلاغه دارای اهمیت است، این است که تفسیر امیرالمؤمنین(ع) از قرآن بوده یا بهتر بگوییم تفسیر اهل بیت(ع) از کلامالله مجید است.
علمی تأکید کرد: موارد و نمونههای گوناگونی قابل بیان است که به واسطه آن فهمید، نهجالبلاغه چگونه تفسیر قرآن است؟ خصوصاً اینکه پیامبر اکرم(ص) بارها فرمودند: «أنَا مَدینَةالعِلمِ و عَلِیٌّ بابُها، فَمَن أرادَ العِلمَ فَلیَأتِ البابَ» همچنانکه فردوسی نیز این حدیث نبوی را منظوم کرده است و میگوید: (که من شهر علمم علیم در است ... درست این سخن قول پیغمبر است) و لذا تلقی این است که پیامبر(ص) گفته است که قرآن را از علی(ع) بیاموزید.
وی گفت: اگر بخواهم یک نمونه را به شکل مصداقی از تفسیر قرآن در نهجالبلاغه ذکر کنم، باید به خطبه ۱۵۴ آن اشاره کنم که ناظر بر آیه ۱۸۹ سوره مبارکه بقره است و در آن تأکید شده است که اگر قصد ورود به خانه را دارید باید از در وارد شوید؛ رسمی که گویا در عرب جاهلیت وجود داشت و گاه از دیوار یا از بالای بام وارد خانه میشدند، امری ناپسندیده که باید از آن حذر کرد و رعایت آن نشانه تقواست.
علمی گفت: علی(ع) میفرماید که ما ابواب(درها) هستیم و هر کسی که بخواهد وارد خانه شود باید از در آن گذر کند در غیر این صورت به او اطلاق دزد میشود و لذا یک جهت اهمیت نهجالبلاغه برای زندگی ما این است که در کنار قرائتهای گوناگون از قرآن، این تفسیر موثقتر است و باید آن را شنیده و از آن نکاتی بیاموزیم.
وی اظهار کرد: دومین جهت اهمیت نهجالبلاغه را میتوان این نکته برشمرد که این کتاب، کتاب حکومت دینی است و در شرایط کنونی به این جهت نهجالبلاغه از اهمیت ویژهای برخوردار است. ما امروز حکومتی دینی تشکیل دادهایم و براساس موازین دینی، قوانینی نیز برای آن وضع شده و بنیانگذار آن نیز مرجعی دینی است که این نظام براساس آن تداوم یافته است. اگر از من بپرسند که حکومت شما چه شکل حکومتی است؟ من میگویم این حکومت براساس نهجالبلاغه بوده است، یعنی قرائتی که امیرالمؤمنین(ع) از قرآن داشته و این مبنای حکومت ما بوده است.
این پیشکسوت قرآنی ادامه داد: آنچه در نهجالبلاغه مطرح شده است، تقریباً همهاش همان چیزی است که در چهار سال و ۹ ماه حکومت علی(ع) روی داده است. در این کتاب راجع به مبانی اجتماعی و سیاسی بحث شده و لذا باز هم تأکید میکنم که دلیل دوم اهمیت این کتاب برقراری حکومت دینی است. خوشبختانه مدعی هستیم که نظام ما نظام دینی است و لذا نهجالبلاغه در کنار سایر منبع اهل بیت(ع)، سند زندهای است که حکومت ما ادعا دارد مبتنی به آن است. اینکه رئیسجمهور ما در مجامع ملی و بینالمللی آیات قرآن را از حفظ میخواند و در سخنانش به نهجالبلاغه استناد میکند؛ اینها همگی مایه افتخار است.
علمی گفت: شاید پرسیده شود با وجود این همه اهمیت و جایگاه والای نهجالبلاغه، پس چرا عدهای به آن عمل نمیکنند؟ در پاسخ شما را به خطبه ۲۱۶ نهجالبلاغه که مولا علی(ع) در آن خود سّر آن را بیان میکند، ارجاع میدهم. من نام این خطبه را خطبه حقوق گذاشتهام؛ در آن انواع حقوق میان حاکمان و مردمان، امت و امامان و حتی میان انسان و خدا را بیان میکند. امیرالمؤمنین(ع) میفرماید: حق را زمانی که میخواهیم توصیف کرده و از آن صحبت کنیم، گستردهترین زمینهها را فراهم میآورد، یعنی برای صحبت کردن از حق و عدالت فضاهای نامحدودی وجود دارد، اما وقتی که به مرحله عمل میرسیم که پایبند عدالت باشیم، اینجا تنگترین عرصهای که میتوان تصور کرد، فراهم میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در پایان افزود: لذا توصیف و بیان حق بسیار ساده است و زمینههایی همچون مقالهنویسی و همایش گذاشتن و مسائلی از این دست را برای ما فراهم میکند، اما وقتی که میخواهیم به حق گردن نهاده و از موضع حق و انصاف از عدالت صحبت کنیم، برای ما این عرصه تنگ بوده و گران تمام میشود و متأسفانه این گرایشات در وجود همه ما هست و با وجود آن که ممکن است حق در سوی دیگری باشد، اما چون منافعمان باید تأمین شود، لذا عدالت و انصاف را رعایت نکرده و دچار هواهای نفسانی میشویم./ ایکنا
ساير اخبار در موضوع «مذهبی»:
• عدالت امیرالمؤمنین(ع) در حرف و عمل یکسان بود
• خیران سبزواری ۱۰ میلیارد ریال به بازسازی عتبات عالیات کمک کردند
• اطعام پنج هزار سوگوار فاطمی در سبزوار
• آیین پیادهروی جاماندگان اربعین حسینی
• همیاری سبزواریها در بازسازی عتبات عالیات
نظرات شما
0 نظر در صف تاييد است.