اخبار سبزوار پيام : علمی وآمو..

نگاهی به گسل های فعال در شهرستان سبزوار

شناسایی دقیق موقعیت و نوع گسلها به دلیل دخالت در بروز مخاطرات طبیعی و تاثیر گذاری بر روند زندگی ساکنان هر منطقه ونقش آنها در ایجاد زمین لرزه های محلی در نقاط استقرار از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
زلزله آذربایجان شرقی، حادثه‌ای دلخراش و غم‌انگیز بود که منجر به از دست دادن تعداد ی از هموطنان عزیزمان شد. بی خانمان شدن بسیاری از عزیزان نیز از عواقب ضعف در ایمن‌‌سازی و بهسازی خانه‌های روستای منطقه بود. در این میان اطلاع رسانی و آگاهی عمومی از عملکرد گسل ها و مناطق اسقرار آن ها می تواند زنگ خطری در جهت بهبود ساخت و سازها بخصوص در مناطق روستایی ما باشد. به همین دلیل لازم دانستم اطلاعات اندک خود را که در رساله کارشناسی ارشد به آنها اشاره کرده بودم جهت مرور با همراه همشهریان عزیز مطرح و مورد بازبینی دوباره قرار دهم.
معرفی گسلهای مهم و فعال در سطح شهرستان سبزوار :
بیشتر گسلهای موجود در مناطق شمالی شهرستان سبزوار از نوع فشاری با امتداد غرب شمال غربی به شرق جنوب شرقی است. گسلهای امتداد لغز با شیبهای تند تا نزدیک به قائم نیز در جهت عمود برگسلهای راندگی نیز به صورت محدودی مشاهده می شود. در بخشهای جنوبی شهرستان اغلب گسلها از نوع راندگی هستند و شیب آنها بطرف شمال و راندگی آنها شمالی جنوبی و روند عمومی این گسلها شرقی- غربی می باشد.
1- گسل باغجر- قره قلی: این گسل با شیبی در حدود 55-50 درجه به سوی شمال امتداد می یابد و در بر گیرنده واحدهای سنگی سرپانتینیت، دیاباز، سنگ آهک و کنگلومرای پلیوسن می باشد و شمالی ترین شاخه آن به ورقه سلطان آباد وارد می شود.
2- گسل مزرعه دهنه: این گسل با شیبی در حدود 35-30 درجه به سوی شمال کشیده می شود و یک شاخه فرعی از گسل باغجر- قره قلی است که در بخش جنوبی از گسل اصلی جدا می شود و در بخش شرقی وارد ورقه سلطان آباد می گردد.
3- گسل باغجر- سلیمانیه: این گسل با شیبی حدود 50 درجه به سوی شمال غرب و شمال امتداد می یابد و از شاخه های گسل دیگری به نام باغجر- قره قلی است و از مزرعه دهنو عبور کرده و در شرق عشرت آباد ناپدید می شود.
4- گسل قز- سلیمانیه: این گسل با شیب 50- 45 درجه به سمت شمال قرار داشته و مرز سنگهای اولترامافیک با سنگهای آتش فشانی کرتاسه و دیابازها و آهک پلاژیک را تشکیل می دهد. در راستای شاخه های فرعی آن در داخل آهکهای شمال سنگ سفید حداقل سه گسل تراستی با شیبهای کم تا زیاد مشاهده می شود.
5- گسل سنگ سفید- بلاش آباد: این گسل از شاخه های فرعی گسل قز- سلیمانیه محسوب می شود که شیب آن به سوی جنوب و دارای سازو کار نرمال است. به گسل عادی یا نرمال، گسل مستقیم یا وزنی نیز می گویند.
6- گسل علیک: این گسل با شیب 75 - 25 درجه به سوی شمال قرار دارد و حد شرقی آن به گسل عنبرستان - افچنگ می رسد و هر دو به یک گسل با روند شمال غرب به جنوب شرق محدود می شوند.
7- گسل بید- طبس- برقبان: این گسل باشیبی در حدود 70-60 درجه به سوی شمال با روند غربی شرقی قرار گرفته است که در امتداد آن سنگهای دگرگونی سلطان آباد، گرانیت، گنایس و سنگهای آتشفشانی کرتاسه و ائوسن برونزد پیدا کرده اند. این گسل از غرب به گسل راندگی جلمبادان و از شرق وارد ورقه سلطان آباد می شود.
8- گسل عنبرستان- افچنگ: این گسل با روند تقریبی شرقی- غربی و شیب حدود 55-45 درجه به سوی شمال امتداد دارد و از غرب وارد ورقه باشتین می گردد و در راستای گسله راندگی نیستان ادامه می یابد.
9- گسل بابا افچنگ: این گسل شاخه فرعی از گسل بزرگ عنبرستان- افچنگ می باشد که با روند تقریبی شرقی جنوب شرق- غرب شمال غرب و شیبی در حدود 40 درجه به سوی شمال شرق کشیده شده و حد جنوبی صفحه این گسل را توده بزرگ هارزبورژیتی سیاه کوه می سازد.
10- گسل راندگی تندوک: در سطح این گسل سنگهای اولترا بازیک مشاهد می شود که بر روی مارنهای میوسن رانده شده است. سید یوسف آزاد

---