اخبار سبزوار پيام : اجتماعی

 "کلاته میر علی" یکی از روستاهای کهن شهرستان سبزوار در غرب استان خراسان رضوی است.
این روستا در ۵۷ کیلومتری جنوب غرب شهر سبزوار ودر مسیر جاده کارخانه سیمان لار قرار دارد.
استاد محمود بیهقی پس از ذکر قدمت سبزوار ، در عظمت کلاته میر علی می نویسد : شهرستان سبزوار دارای روستاهای برازنده و آبادیهای فرازنده می باشد که یکی از آن روستاها ، روستای کلاته میر علی شمرده شده و از آبادیهای آن سرزمین شناخته گردیده است .
 در قدیم این روستا از اماکن پر جمعیت بوده که به سبب باغهای میوه اش در منطقه جنوب غرب سبزوار معروف بوده است ولی در سالهای اخیر به دلیل خشکسالیهای پی در پی و خشک شدن ۳ قنات مهم آن فقط پذیرای افراد مسن و قدیمی میباشد و اکثر جوانان روستا برای امرار معاش و گذران زندگی به سبزوار و تهران مهاجرت کرده اند."
کلاته میرعلی نیز نیز مانند بسیاری دیگر از روستاهای خراسان دارای آداب و رسوم و سنن ارزشمند خاص خود در مواقع مختلف سال است که به ویژه در ایام عزاداری محرم و صفر می توان جلوه های واضح این آداب و رسوم کهن را در میان روستائیان عزیز اهل کلاته میرعلی مشاهده کرد.
وبلاگ روستای کلاته میرعلی که توسط یکی از همشهریان فرهیخته سبزواری و از اهالی روستای کلاته میرعلی اداره می شود ، در مطلبی نسبتاً دقیق و با نثری شیوا آداب و رسوم روستای نام برده در ایام محرم را شرح داده است.

آداب عزاداری دهه اول محرم در کلاته میرعلی
اوج عزاداری محرم در کلاته مانند سایر مناطق کشور به همان دوازده روز اول خلاصه می شود . شبها با سینه زنی و این اواخر زنجیر زنی و روزها نیز با شبیه خوانی همراه است .
 البته علاوه بر نوحه های مرسوم برای سینه زنی ، "حسن حسین گویان " دور علم در شبهای محرم ،  از مراسم بسیار زیبای کلاته می باشد . این مراسم بدین گونه است که عزداران حسینی دور علم حلقه زده و مانند سینه زدن بوشهری ها ، گرداگرد علم می چرخند .
 یکی از عزاداران با صدای رسا ، نام مبارک امام علی (ع) و یا بیشتر اوقات نام امام حسن (ع) را صدا زده و دیگر افراد حاضر در حلقه با نام امام حسین (ع) جواب می دهند . یعنی نفر اول می گوید : حسن و یا حیدر و دیگر عزاداران همزمان با سینه زدن و دور زدن در اطراف علم می گویند : حسین . قدیم تر ها این مراسم را بسیار پرشور برگزار می کردند .

مراسم زنجیر زنی علاوه بر شبهای محرم ، در روز عاشورا نیز قبل از مراسم تعزیه برگزار می شود که چند سالی هست به دلیل کوتاه شده روزها به عصر تاسوعا موکول شده است .
 البته این زنجیر زنی نیز کاملا خاص و منحصر به فرد می باشد . هیئت عزاداری روستا ، که شامل همه اهالی ده می باشد ، صبح روز عاشورا از ابتدای روستا با نوحه خوانی و زنجیر زنی حرکت می کند و پس از عبور از کوچه اصلی به مسجد می رسد ( البته در بین مسیر چند راس گوسفند نیز قربانی می شود ) .
پس از توقف کوتاه در محل حسینه و مسجد ده و جمع شده همه اهالی روستا ، دوباره دسته عزاداری به طرف مصلی ده حرکت میکند (تا مدتها هنگام حرکت از مسجد به طرف مصلی و قبرستان ده ، صدای زیبای نوحه آقای تقی کلاته شروع کننده روز عاشورا بود :
امروز عاشوراست
 یا عید قربان است
 کرببلا یکسر
 از خون گلستان است  .
 و اما مراسم منحصر به فرد یاد شده در بین مسیر اتفاق می افتد .
دسته عزاداری روستای پروند نیز طبق یک سنت دیرینه ، صبح عاشورای خود را در کلاته شروع می کند .
دستجات عزاداری دو روستا در بالادست قنات روستای کلاته  به هم رسیده و شور حسینی به اوج خود می رسد .
 این مراسم  به این گونه اجرا می گردد که دسته عزاداری روستای پروند به عنوان مهمان به دسته عزاداری روستای کلاته وارد می شود ولی علت عزاداری میزبان را نمی داند .
 دو نفر از دو دسته ( دسته کلاته آقای حاج رمضان کلاته و دسته پروند تا چند سال پیش مرحوم حاج محمد اسماعیل و اخیرا آقای حسن حاجی ) شروع به گفتگو می کنند که این گفتگو ، در قالب تعزیه خواندن است .
 اوج عزاداری  و سینه زنی دستجات دو روستا در این گفتگو بیان می گردد .
 محتوای کلی این گفتگو به این صورت است که پس از سلام  از طرف هر دو نفر ، نماینده روستای پروند از علت عزاداری جویا می شود و نماینده روستای کلاته ، دلیل عزا را ، "عزای سید اولاد پیغمبر " بیان می نماید و در آخر نماینده روستای مهمان اجازه شرکت در عزاداری را می گیرد و دستجات دو روستا در این محل یکی شده و زنجیرزنان و نوحه گویان به زیارت اهل قبور می روند .
 پس از قرائت فاتحه ، عزاداران به محل مسجد روستا برگشته و شبیه خوانی شروع می گردد .
منبع : وبلاگ روستای کلاته میرعلی