6 مرداد؛ روز بزرگداشت ابوالفضل بیهقی تاریخنگار بزرگ دوره غزنویان
ابوالفضل محمدبن حسین بیهقی متولد سال 370 شمسی در روستای حارث آباد بیهق در نزدیکی سبزوار و متوفی در سال 456شمسی 1077م در غزنین، مورخ و نویسنده معروف دربار غزنوی است که کتاب بزرگ او، تاریخ بیهقی یکی از بزرگترین کتابهایی است که در ادبیات و تاریخ ایران نوشته شده است.در واقع شهرت بیهقی بیشتر بهخاطر نگارش این کتاب معروف است که مهمترین منبع تاریخی در مورد دوران غزنوی است.
بیهقی اوائل عمر را در نیشابور به تحصیل دانش اشتغال داشت، سپس به سمت دبیری وارد دیوان محمود غزنوی و حکمرانان بعد از او شد و در سال 418 ه. ش. پس از درگذشت استادش بونصر مشکان به سمت دبیر دیوان شاهی برگزیده شد.
در روزگار عبدالرشید غزنوی، هفتمین امیر غزنوی، بیهقی به بالاترین مقام در دیوان، صاحب دیوان رسالت رسید اما در همین دوران گرفتار تهمت و کین بداندیشان شد. امیر بدگمان او را از کار برکنار کرد و به زندان انداخت. وی در سال 437ه.ش. پس از آزادی از زندان شروع به نوشتن کتاب معروف خود، تاریخ بیهقی، نمود. بیهقی نوشتن تاریخ را در چهل و سه سالگی، آغاز کرد و بیست و دو سال از عمر خویش را بر سر نوشتن آن نهاد. تاریخ بیهقی، کتابی است در سی مجلد ولی از این سی مجلد تنها شش جلد به دست ما رسیده که جلد نخست موجود نیز از میانه آغاز میشود.
بیهقی علاوه بر اینکه کتابی ارزشمند از نظر ادبی نوشته، نحوه تاریخنگاریاش در این کتاب نیز منحصر به فرد است. وی اگر چه در دربار غزنویان بوده اما توانسته حقایق آن زمان را به گونهای بنویسد که برای آیندگان گویا باشد و ناگفتههایش را بتوان از بین گفتهها پیدا کرد و دانست. به این ترتیب است که میتوان گفت اگر چه بیهقی از غزنویان جانبداری میکند اما بهتر از هر کتاب دیگری اشتباهات و اشکالات حکومت آنان را نشان میدهد، افزون بر این،چون بیهقی در نگارش تاریخ به جزئیات توجه بسیاری کرده، این کتاب اطلاعات بسیار ارزشمندی در مورد چند و چون زندگی در آن روزگار و ارزشها و اعتقادات آنان در اختیار میگذارد.
بیهقی در دوران جدید، کشف مورلی(Morley)، خاورشناس انگلیسی است .او که در نیمه سده نوزدهم در هندوستان میزیسته چند نسخه از کتاب تاریخ بیهقی را فراهم آورد؛ اما اجل مجال انتشارش را نداد. دوست نزدیک او، کاپیتان ویلیام مسولیس(Captain William Massolis)، در سال 1862 برای نخستین بار تاریخ بیهقی را در شهر کلکته هند به چاپ رسانید.
کتاب تاریخ بیهقی نخستین بار در ایران توسط علیاکبر فیاض تصحیح شدهاست.
در روزگار عبدالرشید غزنوی، هفتمین امیر غزنوی، بیهقی به بالاترین مقام در دیوان، صاحب دیوان رسالت رسید اما در همین دوران گرفتار تهمت و کین بداندیشان شد. امیر بدگمان او را از کار برکنار کرد و به زندان انداخت. وی در سال 437ه.ش. پس از آزادی از زندان شروع به نوشتن کتاب معروف خود، تاریخ بیهقی، نمود. بیهقی نوشتن تاریخ را در چهل و سه سالگی، آغاز کرد و بیست و دو سال از عمر خویش را بر سر نوشتن آن نهاد. تاریخ بیهقی، کتابی است در سی مجلد ولی از این سی مجلد تنها شش جلد به دست ما رسیده که جلد نخست موجود نیز از میانه آغاز میشود.
بیهقی علاوه بر اینکه کتابی ارزشمند از نظر ادبی نوشته، نحوه تاریخنگاریاش در این کتاب نیز منحصر به فرد است. وی اگر چه در دربار غزنویان بوده اما توانسته حقایق آن زمان را به گونهای بنویسد که برای آیندگان گویا باشد و ناگفتههایش را بتوان از بین گفتهها پیدا کرد و دانست. به این ترتیب است که میتوان گفت اگر چه بیهقی از غزنویان جانبداری میکند اما بهتر از هر کتاب دیگری اشتباهات و اشکالات حکومت آنان را نشان میدهد، افزون بر این،چون بیهقی در نگارش تاریخ به جزئیات توجه بسیاری کرده، این کتاب اطلاعات بسیار ارزشمندی در مورد چند و چون زندگی در آن روزگار و ارزشها و اعتقادات آنان در اختیار میگذارد.
بیهقی در دوران جدید، کشف مورلی(Morley)، خاورشناس انگلیسی است .او که در نیمه سده نوزدهم در هندوستان میزیسته چند نسخه از کتاب تاریخ بیهقی را فراهم آورد؛ اما اجل مجال انتشارش را نداد. دوست نزدیک او، کاپیتان ویلیام مسولیس(Captain William Massolis)، در سال 1862 برای نخستین بار تاریخ بیهقی را در شهر کلکته هند به چاپ رسانید.
کتاب تاریخ بیهقی نخستین بار در ایران توسط علیاکبر فیاض تصحیح شدهاست.
ساير اخبار در موضوع «فرهنگی و هنری »:
• ایران به وجود بیهقی، به عنوان گزارشگر حقیقت میبالد
• ۹ کارگاه پژوهشی در همایش بینالمللی بیهقی برپا میشود
• برگزاری ۲ کارگاه پژوهشی همزمان با روز ملی بیهقی در سبزوار
• رتبه جهانی دانشگاه حکیم سبزواری موجب جذب دانشجویان خارجی شده است
• پنج وقف جدید در سبزوار ثبت شد
نظرات شما
0 نظر در صف تاييد است.