گزارش سبزوار پيام

توصیه‌های تغذیه‌ای و بهداشتی پزشکان برای زائران آخر ماه صفر

عشق و ارادت به پیامبر مکرم اسلام (ص) و اهل بیت پاکش، هر ساله به ویژه در ایام پایانی ماه صفر، دلدادگان و شیفتگان این خاندان را به زیارت قبور ائمه اطهار می‌خواند که برخی پیاده راه کربلای معلی را پیش گرفته و بعضی رو به مشهدالرضا می‌آورند که سپردن این مسیر طولانی سختی‌ها و مشقت‌های خاص خود را دارد و گذراندن این سفر معنوی در صحت و سلامت، نیازمند رعایت اصول تغذیه‌ای و بهداشتی است.

به گزارش ایرنا، گرمازدگی، کم آبی، مسمومیت غذایی، بی خوابی، مشکلات دستگاه گوارشی، پادرد، ضعف و بی حالی و غیره، از جمله مشکلاتی است که ممکن است برای زائران پیاده سفر اربعین و ایام پایانی ماه صفر اتفاق بیفتد.

در این راستا پزشکان، متخصصان و کارشناسان حوزه سلامت در دانشگاه علوم پزشکی مشهد برای پیشگیری از بروز این مشکلات برای زائران توصیه‌‎های تغذیه‌ای و بهداشتی لازم را برای داشتن سفری ایمن همراه با سلامت ارائه می کنند.


مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: در سفرهای زیارتی نکته بسیار مهمی که در طول سفر باید بسیار مد نظر قرار گیرد موضوع تغذیه سالم و عدم افراط و تفریط در مصرف خوردنی‌‎ها و نوشیدنی‌ها در زمان پیاده‌روی است.

دکتر زهرا اباصلتی با تأکید بر رعایت توصیه‌های بهداشتی و تغذیه‌ای به زائران افزود: در طول زمان سفر عدم خوردن غذا در ظرف مشترک، نخوردن غذاهای روباز و در معرض هوا، نوشیدن مایعات به اندازه کافی و فراوان در راستای دفع سموم و حفظ ایمنی مناسب بدن، استفاده از آب‌های بطری و بهداشتی، شیر و دوغ بسته‌بندی شده و عدم مصرف دوغ شور، عرقیات سنتی و شربت‌های خانگی شیرین و پرهیز از نوشیدن مقادیر زیاد قهوه، چای، نوشابه‌های کافئین‌دار و نوشیدنی‌های انرژی‌زا مورد تاکید است.

وی ادامه داد: همچنین مصرف میوه‌های خشک، میان‌وعده‌های خشک و مغذی و انواع مغزهای خام، بوداده و بدون نمک در طول مسیرهای پیاده‌روی توصیه می‌شود.

مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: همچنین بهتر است که از مصرف انواع خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های فله‌ای و غیربسته بندی خودداری شود و اینکه بسته‌های انواع مغزهای بسته بندی شده هم قبل از مصرف تمیز و ضدعفونی شود.

وی افزود: همچنین توصیه می‌شود تا حد امکان از مصرف میوه با پوست خودداری شود و سبزی‌های قابل پوست‌گیری مانند خیار، کدو، بادمجان، هویج و غیره پوست گیری و مصرف شود.

دکتر اباصلتی با تأکید بر اینکه بهتر است زائران میوه‌های با خواص ملین مثل انجیر، آلو و غیره را برای جلوگیری از یبوست به همراه داشته باشند، ادامه داد: به منظور افزایش سطح ایمنی بدن در زمان پیاده‌روی توصیه می‌شود که روزانه از منابع غذایی حاوی ویتامین "ث" شامل انواع مرکبات شامل لیموترش، لیموشیرین، پرتقال، نارنگی و نارنج و همچنین کیوی که قابل پوست کندن هستند استفاده شود و با توجه به اینکه پیاز خام حاوی ویتامین ث است می‌توان روزانه همراه با غذا استفاده کرد.

وی ادامه داد: زائران باید از خوردن غذاهای چرب و شور مانند انواع تنقلات شور، کنسروها و شوری ها و انواع سوسیس و کالباس به دلیل تحریک سیستم ایمنی تا حد امکان بپرهیزند.

این مسوول بیان کرد: باید در راستای تقویت سیستم ایمنی بدن روزانه از منابع غذایی حاوی آهن و روی (گوشت قرمز، مرغ و ماهی، تخم مرغ، انواع سبزی‌ها، حبوبات، میوه‌های تازه و خشک شده و غلات کامل) استفاده شود.

زائران براساس مزاج و وضعیت گوارشی خود از غذاهای نذری استفاده کنند

دانش آموخته طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: زائران توجه داشته باشند که در هر شـرایطی تا حد امکان مطابق نیازهای مزاجی خود عمل کننـد و با این توجیه که خوردن غذای نذری مشکلی ایجاد نمی‌کند، نباید خود را در معرض غذاهای مختلف با مزاج‌های متفاوت قرار داد.

دکتر محمدرضا مهری افزود: افرادی که دارای مزاج گرم هستند از خوراکی‌های با مزاج گرم و شـرایطی که گرمی را بالا می‌برد پرهیز کنند و اگر مزاج آنان سرد است، بر عکس رفتار کنند.

وی با اشاره به اینکه زائران باید آگاه باشند که در انتخاب غذا، توجّه به فصـل و آب و هوا از اهمیت بالایی برخوردار است، ادامه داد: در فصـل سـرد می‌توان از غذاهای با مزاج گرمتر و نیز غذاهای سنگین تر استفاده کرد اما در فصل گرم بیشتر باید از غذاهایی استفاده کرد که هم طبع خنک داشته باشند و هم هضمشان آسان‌تر باشد.

دانش آموخته طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: توصیه می‌شود افراد از پرخوری، درهم خوری(خوردن غذاهای مختلف در یک وعده غذایی)، برهم خوری (خوردن غذا قبـل از هضـم غـذای قبلی) و ریزه خواری پرهیز کنند، چرا که این رفتـارهـا منجر بـه پری بدن از اخلاط غلیظ، سنگینی و کرختی بدن می شود و علاوه براین مصـرف غذاهای مانده یا غذاهای سـنگین و دیرهضـم، گرفتگی عضـلات و بیخوابی را به دنبال دارند.

به منظور جلوگیری از اختلال هضم و ناراحتی گوارشی از خوردن آب، دوغ، نوشـابه، ماسـت، ترشـی، سـالاد و سـایر مخلفات به همراه غذا خودداری کنید

دکتر مهری با تاکید بر اینکه زائران در صـورت امکان در موکب‌های ایرانی، غذا میل کنند، افزود: در زمان مصـرف میان وعده‌ها که باید به حرکت خود ادامه دهید از خوراکی‌های سبک و زودهضم استفاده کرده و با دیدن غذاهای خوشمزه در هر موکبی به سراغ آنها نرفته و سعی کنند تا می‌شود همان عادت سه وعده غذا را رعایت کنند و در صــورت گرسـنگی و ضـعف در فواصــل وعده‌ها، از خوراکیهای مقوی اما سـبک و زودهضـم مانند خشـکبار خام، عسل، خرما، مخلوط سویق گندم و جو استفاده کنند.


پیشگیری از ضعف با پرهیز از مصرف زیاد غذاهای دارای طبع سرد

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: پیاده‌روی زیارتی به دلیل طولانی بودن مسافت و گرمی هوا نیاز به قوای جسمانی بالا دارد از این رو برای پیشگیری از ضعف بهتر است از مصرف غذاهای با طبع سرد مانند ماست، دوغ و نوشابه پرهیز شود.

دکتر فاطمه محجوب افزود: توصیه می‌شود زائران برای پیشگیری از ضعف، هر یکی ۲ ساعت، یک قاشق مرباخوری عسل را در دهان گذاشته و صبر کنند تا خودش به آرامی آب شود، و همچنین بادام و شـکر را مسـاوی پودر کرده و در مواقع لازم میل کنند و اگر افراد مزاج سـرد دارند کنجد و یا پودر نارگیل را هم به این ترکیب اضـافه و یا به جای شکر از عسل استفاده کنند.

وی ادامه داد: همچنین توصیه می‌شود زائران ترکیبی از مغزها و به ویژه بادام، نخودچی، کشـمش یا مویز، انجیر خشـک، خرمای خشـک، توت خشـک، گندم برشـته، شـاهدانه همراه داشـته باشـند و در طول مسـیر، آهسـته و پیوسـته و با جویدن زیاد میل کنند.

این مسوول بیان کرد: افراد در صورت داشتن ضـعف زیاد، می‌توانند در وعده صـبحانه یک یا ۲ عدد تخم مرغ میل کنند و همچنین برای وعده های دیگر سـعی کنند از غذاهای حاوی گوشـت گوسـفند اسـتفاده کنند.

دکتر محجوب افزود: به افرادی که مشـکل ضعف جسمانی به طور معمول زیاد برای آنان اتفاق می‌افتد، همراه داشـتن و مصـرف داروهای مقوی مانند انواع مولتی ویتامین‌های خوراکی یا تزریقی نیز توصیه می‌شود.

پیشگیری از گرمازدگی در سفر با مصرف آب و مایعات کافی

استادیار گروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: مصرف آب و مایعات کافی و میوه جات و سبزیجات که مایعات فراوانی دارند و جذب آن‌ها آهسته است برای پیشگیری از گرمازدگی، تهوع و کم آبی بدن در سفرهای پیاده امسال که مصادف با فصل گرما و میزان تعریق بالا است، مورد تاکید است.

دکتر سارا موحد افزود: همچنین توصیه می‌شود افراد حتما از غذاها و میان وعده‌‎های خشک که غیرقابل فساد هستند از جمله، نان، انواع آجیل و بیسکویت در کوله پشتی خود همراه داشته باشند و با توجه به اینکه سالمندان و کودکان زودتر دچار گرسنگی می‌شوند باید وعده‌های متعددی داشته باشند. سالمندان ممکن است احساس تشنگی آنها دقیق نباشد، بنابراین حتما باید مایعات کافی با بطری های مدٌرج همراه خود داشته باشند.

وی ادامه داد: با توجه به طولانی بودن مسیرهای پیاده روی و شرایط آب و هوا، زائران ممکن است، دچار گرمازدگی شوند که از جمله علائم گرمازدگی، ادرار پررنگ و چروک شدن پوست است و در حالت شدیدتر گرمازدگی، فرد ممکن است دچار تهوع، استفراغ و خواب آلودگی شود.

این مسوول گفت: به زائران توصیه می‌شود، از کلاه‌های لبه‌دار، لباس‌های روشن به خصوص در لایه‌های زیرین استفاده کنند، چرا که باعث می‌شود فرد احساس گرمای کمتری داشته باشد.

به همراه داشتن داروهای مصرفی برای ۱۰ روز

متخصص داروسازی بالینی و عضو هیأت علمی دانشکده داروسازی مشهد گفت: با توجه به کمبود دارو در کشور عراق به زائران و افراد دارای بیماری مزمن و زمینه‌‎ای توصیه می‌شود که داروهای مصرفی را حداقل به اندازه مصرف ۱۰ روزه خود به همراه داشته باشند.

دکتر سپیده الیاسی با بیان اینکه یکی از مشکلات شایع در زمان پیاده‌روی زیارتی بحث مسمومیت‌ها است، افزود: به زائران توصیه می‌شود که هر نوع خوردنی و نوشیدنی را مصرف نکنند و پودر "او آر اس" را با خود به همراه داشته باشند تا در صورتی که با مشکل اسهال مواجه شدند، مصرف کنند.

وی ادامه داد: برای استفاده از سایر داروها به‌خصوص آنتی بیوتیک‌ها توصیه می‌شود که بدون نظر پزشک مصرف نشود و قبل از انجام این کار به پزشکان حاضر در ایستگاه‌های سلامت فعال در مسیرهای زیارتی مراجعه کنند.

سفر اربعین برای بیماران نقص ایمنی مانند سرطانی‌ها، پیوندی‌ها، دیابتی‌های غیرقابل کنترل و ریوی‌های شدید توصیه نمی‌شود

این مسوول با تأکید بر اینکه سفر زیارتی برای بیماران نقص ایمنی مانند سرطانی‌ها، پیوندی‌ها، دیابتی‌های غیرقابل کنترل و ریوی‌های شدید توصیه نمی‌شود، گفت: به این گروه‌ها توصیه می‌شود که سفر خود را به بعد از این ایام موکول کنند تا با توجه به شرایط خاصی که دارند، دچار مشکل نشوند.

رفع بوی بد بدن با افزودن گلاب، دارچین یا هل به خوراکی‌ها

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه زائران برای بهتر شدن بوی بدن می‌توانند مقـداری گلاب، دارچین یـا هـل بـه خوراکی‌های خود اضـافـه کنند، گفت: خوردن دارچین نـاشـتـا برای این موضوع مفیـد اســـت بنابراین افراد می‌توانند پودر دارچین را به همراه داشته باشند و در طول سفر هم در وعده صبحانه همراه چای مصرف کنند.

دکتر فاطمه محجوب افزود: مصرف روزانه کرفس و زردآلوی تازه یا خیسانده برگه آن نیز در رفع بوی بدن مفید است، و افراد باید مدّتی قبل از سـفر، بعد از اسـتحمام، لیف را به سـرکه یا آبلیمو آغشـته کرده و روی بدن به ویژه زیربغل و کشـاله ران بکشنید و بعد از چند دقیقه آبکشـی کنند، که این کار را در طول سـفر هم می‌توانند ادامه دهند.

وی ادامه داد: همچنین ماسـاژ و ضـماد کردن بدن به ویژه زیربغل و کشـاله ران با پودر زاج سـفید، پودر گل سـرخ، پودر برگ سـیب، پودر برگ هلو، پودر پوسـت بالنگ، پودر مرزنجوش نیز برای جلوگیری از بوی بد بدن مفید است.

پوشیدن کفش مناسب پیاده روی

فلوشیپ تخصصی مچ پا و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: پیچ خوردگی مچ پا یکی از مشکلات شایع در پیاده‌روی‌های طولانی است از این رو زائران باید دقت کنند که کفشی مناسب برای پیاده‌روی بپوشند که سبک، نرم، قابل انعطاف و راحت باشد و ساق آن کوتاه نباشد و تا مچ پا را پوشش دهد.

دکتر علیرضا موسویان با اشاره به اینکه کفش‌های پنجه باریک به هیچ وجه مناســب ســفرهای پیاده نیست، افزود: نوک کفش نباید پای شما را بزند یا انگشتان در آن فشرده شود و کف آن باید دارای قوس متناسب با قوس های طبیعی پا باشد و انعطاف کافی داشته باشد.

وی با بیان اینکه قسمت زیر کفش باید عاج‌های مناسبی داشته باشد تا راه رفتن را آسان کند، ادامه داد: ارتفاع کف کفش در قسـمت پاشـنه تا مچ پا باید مناسـب باشـد ارتفاع پاشـنه حدود ۲ تا سـه سـانتیمتر و از ارتفاع زیر پنجه بیشتر باشد.

فلوشیپ تخصصی مچ پا و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: توصیه می‌شود زائران از کفش‌هایی اسـتفاده کنند که امکان چرخش هوا در آن وجود داشـته باشـد تا از عرق کردن پاها و ایجاد تاول و یا احیانا قارچ بین انگشتان جلوگیری شود و همچنین قسـمت جلوی کفش باید انعطاف پذیری کافی داشـته باشـد به طوری که بتوانند به راحتی به میزان ٤٥ درجه آن را خم کنند.

دکتر موسویان افزود: کفش باید دارای پاشنه نرم باشد تا به کمر فشار زیادی وارد نشود، علاوه بر این پاشنه بلند کفش یا کفی نازک آن از عوامل مستعدکننده مشکلات عضلانی- مفصلی در طول سفر است از این رو بهتر اسـت کفش را از مدتی قبل بپوشنید تا شـکل پای آنان را به خود بگیرد.

وی با بیان اینکه کفش‌های نو ممکن اسـت در روزهای ابتدایی پوشیدن، پا را اذیت کند، ادامه داد: اسـتفاده از کفی‌های چرم طبیعی ارزان قیمت درون کفش‌ها سـبب می‌شـود فشـار کمتری به کف پا وارد شود، انتخاب کفش‌های بنددار توصـیه نمی‌شـود زیرا در طی پیاده‌روی در صـورتی که فرد نیاز به اسـتراحت داشـته باش، باز و بسته کردن مکرر بند ممکن است در ازدحام و شلوغی مسیر و خستگی جسمی، وی را کلافه کند.

---