غدیر در سیره اهل بیت علیهم السلام
غدیر از اساسیترین برنامههای پیامبر خدا (ص) برای دوام، عزت و شکوه اسلام و قرآن بود و ایشان در بازگشت از حجةالوداع آخرین رسالت خویش را به انجام رساند.خدایش فرموده بود: ˈای پیامبر، آنچه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده ابلاغ کن و اگر نکنی پیامش را نرساندهای؛ خداوند تو را از گزند مردم نگه میدارد. خداوند گروه کافران را هدایت نمیکند.ˈ
در پی اجرای اوامر پروردگار و معرفی وصی و جانشین خود علی بنابیطالب(ع) آیه اکمال دین ˈالیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا، امروز دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آیین (جاودان) شما پذیرفتمˈ نازل و روز غدیر جشن ولایت و وصایت شد.
اهل بیت پیامبر و امامان بر حق شیعه، که نگاهبان اسلام حقیقی بودند و سعی داشتند آن را از خطرات دور سازند، از هر فرصتی بهره بردند تا غدیر را زنده بدارند و آن خاطره گرامی و به یاد ماندنی را مطرح کنند؛ زیرا در تابش آفتاب غدیر اهداف والای پیامبر جامه عمل پوشید و برای فتنهانگیزی کج اندیشان فرصت باقی نماند.
نگاهی گذرا به سیره حضرت فاطمه (س) و امیرمومنان حضرت علی (ع) و دیگر امامان راستین شیعه ما را با اهمیت واقعه غدیر و نقش عظیم و سرنوشتساز آن هدایت و نیکبختی بشر آشنا میسازد.
راویان، نویسندگان و مفسران اهل سنت و شیعه به واقعه غدیر و آیات نازل شده درآن توجه بسیار داشتهاند. برخی از علمای شیعه مانند علامه طبرسی روایات نزول آیه تبلیغ در سرزمین غدیر را مشهور دانستهاند. از اهل سنت ابوالقاسم عبیدالله بنعبدالله حسکانی، از دانشمندان اهل سنت، نیز همین را مطرح میکند. او احادیث غدیر را در دوازده جزوه دسته بندی کرده، آن را ˈدعاء الهداة الی اداء حق الموالاةˈ نامیده است.
ابوالعباس احمد بنمحمد بنسعید مشهور به ابنعقده - مورد اعتماد مذاهب چهارگانه اهل سنت - دراین باره کتابی به نام ˈحدیث الولایةˈ تدوین کرده است.
علامه امینی نیز کتاب گرانسنگ ˈالغدیرˈ را در یازده مجلد، به رشته نگارش درآورد. آنچه در مجموعه این آثار جلب توجه میکند موضعگیری آشکار ائمه اهل بیت علیهم السلام درباره این واقعه مهم است، موضعگیری هایی که از اهمیت غدیر و نقش آن در سعادت بشر پرده برمیدارد.
* فاطمه زهرا سلام الله علیها بر مزار حمزه سید الشهدا
روزی در احد بر مزار عموی پدرش حمزه سیدالشهدا ایستاده بود و عزاداری میکرد. محمود بن لبید فرصت را غنیمت شمرده، پس ازعزاداری پرسید: ای دختر پیامبر خدا (ص)، آیا برای امامت و زعامت علی بنابیطالب (ع) از سخنان پیامبرخدا (ص) دلیلی به یاد داری؟
فاطمه فرمود: ˈشفگتا! آیا حادثه عظیم غدیر خم را فراموش کردهاید؟... خدا را گواه میگیرم که خود شنیدم آن بزرگوار میفرمود: علی بهترین کسی است که او را در میان شما جانشین خود قرار میدهم، علی [علیه السلام] امام و خلیفه بعد از من است.
دو فرزندم حسن و حسین[علیهما السلام] و نه نفر از فرزندان حسین[ع] پیشوایان و امامانی پاک و نیکاند. اگر ازآنان اطاعت کنید، شما را هدایت خواهند کرد و اگر با آنها مخالفت ورزید، تا روز قیامت تفرقه و اختلاف در میانتان حاکم خواهد بود.ˈ
* غدیر خم در خطبه امام مجتبی(ع)
حسن بنعلی (ع) در برابر طاغوت شام و مردم کوفه خطبهای خوانده، مردم را به بالاترین نعمت از دست رفته، که حاکمیت اهل بیت (ع) بود، توجه داد. شایستگی و لیاقت خویش و مشروعیت خلافتش را متذکر شد و داستان روز بیاد ماندنی غدیر را چنین بازگو کرد: ˈمردم سخن جدم پیامبر (ص) را به یاد دارند که میفرمود: هر گاه مردم کسی را به رهبری خویش برگزینند در حالی که لایق تر و آگاه تر از آن فرد وجود داشته باشد، برای خویش تیره بختی خریدهاند مگر این که دوباره بدانچه رها کردند و به فراموشی سپردند بازگردند و آنچه را که از پیامبرشان درباره پدرم شنیدهاند دنبال کنند، رسول خدا میفرمود: ای علی تو بعد از من مانند هارون پس از موسی هستی، او جانشین برادرش موسی بوده تو نیز جانشین و خلیفه منی؛ تنها تفاوت [میان آنها و ما] این است که بعد از من پیامبری و نبوت نخواهد بود. امام مجتبی (ع) سپس فرمود: این مردم پیامبر خود را دیدند و سخنانش را در ˈغدیر خمˈ شنیدند. در آن روز جدم رسول خدا (ص) دست پدرم (ع) را گرفت و در برابر آنان گفت: هر کس من مولا و سرپرست او هستم علی مولای او خواهد بود؛ خدایا، دوست بدار هر کس او را دوست دارد و دشمن بدار هر کس او را دشمن دارد... سپس جدم پیامبر (ص) دستور اکید داد که، حاضران مطالب غدیر را به غایبان برسانند.
* امام حسین (ع) و حدیث غدیر در منا
یک سال قبل از مرگ معاویه، امام حسین علیه السلام به زیارت بیت الله الحرام در مراسم پر شکوه حج مشرف شد عبدالله بنعباس و عبدالله بن جعفر او را همراهی کردند. آن سال عده زیادی از زنان و مردان بنیهاشم حضور داشتند. امام حسین (ع) در ایام تشریق آنان را در سرزمین منا جمع کرد در آن اجتماع عظیم بیش از هفتصد نفر از مردان تابعین و دویست نفر از صحابه پیامبر خدا (ص) گرداگرد وجودش زیر خیمه حلقه زدند و منتظر سخنان امام خویش بودند، حضرت بپا خاست و پس از حمد و ثنای الهی فرمود: شما شاهد و ناظر تجاوزات معاویه جنایتکار نسبت به ما و شیعیان هستید و از آنها اطلاع دارید، سخنان مرا گوش کنید و بنویسید [تا برای آیندگان بماند] و به دیگر شهرها و قبایل و افراد مومن و مورد اعتماد خود برسانید و آنان را دعوت به ادا حق ما (اهل بیت) کنید ترس آن دارم که وقتش بگذرد و حقوق ما مغلوب ستمگر شود، گر چه خداوند بالاترین پشتیبان است. سپس فرمود: شما را به خدا سوگند: بیاد نمیآورید که پیامبر خدا (ص) روز غدیرخم پدرم علی (ع) را وصی و امام بعد از خود قرار داد و حدیث ولایت را بر شما خواند و فرمود همگی باید این پیام را به دیگران برسانید پاسخ دادند: چرا ما بیاد داریم.
* امام محمد باقر (ع) و غدیر
فضیل بن یسار، بکیر بناعین، محمد بن مسلم، برید بن معاویة و ابوالجارود همگی در محضر امام باقر (ع) بودند حضرت درباره ولایت علی بنابی طالب (ع) و روز غدیر فرمودند:
خداوند پیامبرش را مامور به ولایت علی [علیه السلام] کرد و این آیه شریفه را نازل کرد: ˈانما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلاة و یؤتون الزکاةˈ با نزول آیه فوق ولایت اولی الامر واجب شد ولکن عدهای نفهمیدند اولی الامر چه کسانی هستند؟ خداوند به محمد - صلی الله علیه و آله - دستور داد تا آن را توضیح دهد و همانند نماز و زکات و روزه و حج مصادیق خارجی آن را روشن سازد. در آن هنگام اضطراب او را فرا گرفت و ترسید عدهای به واسطه آن از آیین اسلام برگردند و او را تکذیب کنند او به خدا پناه برد در آن هنگام آیه تبلیغ (یا ایها الرسول بلغ... ) نازل شد پیامبر خدا (ص) امر حق را اجرا کرد و در غدیر خم ایستاد و فرمان اجتماع مردم و زوار بیت الله الحرام را داد و در آنجا علی بن ابی طالب (ع) را ولی بعد از خود معرفی کرد و دستور داد آنانی که در آنجا (غدیر خم) بودند پیام خداوند ˈولایت علی (ع)ˈ را به دیگر افراد برسانند.
* امام صادق (ع) در مسجد غدیر
حسان جمال میگوید: همراه امام صادق (ع) از مدینه به مکه مسافرت کردم. در نزدیکی میقات جحفه، چون به ˈمسجد غدیرˈ رسیدیم امام - علیه السلام - به جانب چپ مسجد نگریست و فرمود: این مکانی است که پیامبر خدا (ص)، در روز غدیر، علی را جانشین خود معرفی کرد و فرمود: من کنت مولاه فعلی، مولاه. آن گاه امام (ع) به جانب دیگر نگاه کرد، جایگاه خیمههای دیگران را نشان داد و فرمود: سالم غلام ابوخذیفه و ابوعبیده جراح نیز در آنجا بود؛ گروهی از مردم چون علی (ع) را بر روی دست پیامبر دیدند با حسادت به وی نگریستند و به یکدیگر میگفتند: به دو چشم او [پیامبر] نگاه کنید، چگونه همانند دیوانه به اطراف خویش مینگرد و قرار ندارد. در این هنگام جبرئیل نازل شد و این آیات را بر پیامبر خدا(ص) قرائت کرد: ˈآنان که کافر شدند، چون قرآن را شنیدند چیزی نمانده بود که تو را چشم بزنند؛ آنها میگفتند: او واقعا دیوانه است، در حالی که قرآن جز بیداری و آگاهی برای جهانیان نیست.ˈ
* امام کاظم (ع) و مسجد غدیر
عبدالرحمان بنحجاج گفت: خدمت موسی بن جعفر(ع) رسیدم. در حالی که قصد سفر داشتم، از آن حضرت درباره مسجد غدیر خم پرسیدم.
امام - علیه السلام - فرمود: در آن مسجد نماز بخوانید که فضیلت و ثواب بسیار دارد، پدرم [به هر که عازم آن دیار بود] فرمان میداد تا در مسجد غدیر نماز بگزارد.
* امام رضا (ع) و غدیر
امام رضا (ع) به احمد بنمحمد بنابی نصر بزنطی درباره برکات روز غدیر فرمود: ای فرزند ابونصر، هر جا که بودی روز غدیر سمت مرقد امیرمومنان - علیه السلام – بشتاب که:
1 - خداوند گناهان شصت ساله هر مومن زیارت کننده او را میآمرزد.
2 - خدواند، به برکت روز غدیر دو برابر گروهی که در ماه رمضان، شب قدر و شب عید فطر آزاد میکند، از آتش جهنم میرهاند.
3 - پروردگار یک درهم انفاق به مستحق را هزار برابر پاداش خواهد داد.
سپس فرمود: روزغدیر به برادران دینی خود برتری و فضیلت ده و مردان و زنان با ایمان را خوشحال و مسرور نما. ایرنا
