به بهانه روز جوان/تجردگرایی، واقعیتی پررنگ نزد جوانان
افزایش تمایل به تجرد و زندگی مجردی در جوانان بویژه در کلانشهرها به واقعیتی انکارناپذیر در جامعه امروز تبدیل شده که روز به روز پررنگ تر می شود.به گزارش ایرنا، خیلی دور نیست زمانی که خانواده ها برای پسران خود به خواستگاری می رفتند و برای آنان همسر انتخاب می کردند اما به مرور نقش خانواده ها در همسرگزینی پسران کمرنگ شده و معیارها تغییر کرده است.
اینک شرایط اجتماعی به گونه ای رقم خورده که خانواده ها دیگر مانند گذشته نمی توانند برای ازدواج جوان خود تصمیم بگیرند، اغلب جوانان از تشکیل زندگی مشترک واهمه دارند و بویژه پسران حاضر به قبول مسوولیت فرد دیگری در زندگی نیستند.
بسیارند پسران جوانی که به محض کسب درآمدی که کفاف اجاره یا رهن خانه ای را بدهد، به بهانه داشتن استقلال از والدین جدا می شوند و زندگی مجردی را برای خود برمی گزینند و از آنجا که اجازه هر گونه دخالت والدین در زندگیشان را سلب می کنند، همین که به خود می آیند می بینند که بیش از 30 سال از سنشان می گذرد و هنوز مجرد هستند.
دختران نیز که پیش از این در سنین 18 یا 20 سالگی ازدواج می کردند، امروزه در رقابت با پسران و داشتن جایگاه اجتماعی در بهترین سالهای زندگی خود به تحصیل مشغول می شوند و برای کسب مدارج عالی علمی 8 یا 9 سال از دوران جوانی خود را صرف این مساله می کنند و در نهایت به سن 30 سال که می رسند ملاک های ازدواج در نظرشان تغییر کرده و به نوعی در انتخاب همسر سخت گیر می شوند.
تجردگرایی تبعات ناخوشایندی برای جامعه دارد که در خوشبینانه ترین حالت آن، افسردگی جوانان است اما تبعات دیگر آن و مسائلی نظیر از بین رفتن کانون خانواده، آسیب های اجتماعی و امثال آن زخمی عمیق بر پیکر جامعه خواهد بود.
جوانان دلایل مختلفی برای عدم ازدواج خود عنوان می کنند که خبرنگار ما در گفت و گو با برخی از آنان به آن پرداخته است.
ˈهادی .عˈ 30 ساله و مدرس زبان انگلیسی در یکی از موسسات آموزشی در مشهد است که در گفت و گو با خبرنگار ما دلیل اصلی ازدواج نکردن خود را مشکلات مالی می داند و می گوید: درآمدم کفاف اجاره یک خانه و تامین زندگی را نمی دهد.
وی افزود: درآمدی که از تدریس عایدم می شود جوابگوی توقعات دختری که قرار است همسرم شود، نیست و اگر روزی بتوانم حداقل خانه ای بخرم آنوقت ازدواج می کنم در غیر این صورت مجردی را ترجیح می دهم.
ˈمحدثه. گˈ 32 ساله و کارمند یکی از نهادهای دولتی است که در گفت و گو با خبرنگار ایرنا علت ازدواج نکردن خود را نبود مورد مناسب عنوان می کند و می گوید: تاکنون نتوانسته ام فرد مناسبی برای ازدواج پیدا کنم.
وی افزود: از سوی دیگر پسران به راحتی تن به ازدواج نمی دهند یا اگر هم ازدواج می کنند اغلب شغل مناسب با درآمد مکفی ندارند لذا به خواستگاری دختری می آیند که کار و درآمد خوب داشته باشد و بتواند مخارج زندگی را تامین کند.
وی بیان کرد: پسرانی که شغل و درآمد خوبی دارند یا به خواستگاری دخترانی در جایگاه اجتماعی بالاتر از خود می روند و یا زندگی مجردی را برمی گزینند.
وی اظهار کرد: من می خواهم ازدواج کنم اما ابتدا باید انتخاب بشوم تا اینکه انتخاب بکنم و کسانی که به خواستگاری من می آیند از نظر جایگاه اجتماعی پایین تر از من هستند.
ˈسیامک. شˈ جوان دیگری از خانواده ای ثروتمند است که زندگی مجردی دارد و می گوید: فرهنگ مردم تغییر کرده و شرایط اجتماعی به گونه ای رقم خورده که دختران دیگر مانند گذشته در خانه نمی نشینند که خواستگار برایشان بیاید و اگر شبها سری به چهارراه ها و خیابانها بزنید و دختران را با پوشش های رنگارنگ و آرایش های مختلف ببینید، گفته مرا تایید می کنید.
وی افزود: از سوی دیگر شرایط اقتصادی به گونه ای شده است که یک جوان نمی تواند مخارج تشکیل یک زندگی مشترک را با تشریفات و توقعاتی که اکنون خانواده ها از جوانان دارند، تامین کند لذا زندگی مجردی را برمی گزیند.
به گزارش ایرنا، آمارها نیز نشان دهنده واقعیت تلخ افزایش تجردگرایی در جوانان است.
مدیر کل فناوری، اطلاعات و آمار سازمان ثبت احوال کشور در نیمه اردیبهشت ماه امسال در تشریح آخرین وضعیت وقایع حیاتی در کشور، از وجود بیش از 11 میلیون جوان ازدواج نکرده خبر داد.
ˈعلی اکبر محزونˈ گفت: در سال گذشته 774 هزار و 513 مورد ازدواج در کشور به ثبت رسیده که نرخ ثبت ازدواج 10.1 در هزار به دست آمده است.
وی افزود: تعداد ازدواج در کشور طی سال گذشته نسبت به سال قبل از آن 6.7 درصد کاهش داشت که این مورد در مناطق شهری 2.2 درصد کاهش و در مناطق روستایی 26.9 درصد کاهش بود.
دلایل تجرد گرایی را از منظر کارشناسان حوزه جوانان به بحث و گفت و گو گذاشتیم و راهکارها در این زمینه را جویا شدیم.
یک استاد جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: افزایش سن ازدواج دختران و پسران در جامعه ما تابع یکدیگر هستند که پسران در این بخش نقش عمده ای ایفا می کنند و اگر وضعیت ازدواج برای پسرها از نظر امکانات سهل شود امکان پایین آمدن سن ازدواج در دخترها نیز فراهم می گردد.
ˈغلامرضا حسنیˈ افزود: پررنگ شدن حضور دختران در اجتماع و طولانی بودن دوره تحصیلات، ازدواج آنان را در سنین پایین تحت تاثیر قرار داده است اما اگر تمایل ازدواج در دختران وجود داشته باشد وضعیت فرهنگی جامعه ایجاب می کند که پسران در موقعیت ازدواج قرار داشته باشند.
وی بیان کرد: تغییر در سن ازدواج پسرها و اقدام آنان برای تشکیل زندگی مشترک، طولانی شدن دوره جامعه پذیری آنان از نظر بلوغ اجتماعی و آمادگی برای ازدواج خود به خود تقاضا برای ازدواج را تحت تاثیر قرار می دهد.
وی افزود: از آنجا که اقدام به ازدواج در جامعه ما از سوی پسران انجام می گیرد لذا داشتن شغل مناسب و برخورداری از امکانات اولیه زندگی که زمان طولانی را دربرمی گیرد، سن ازدواج را در جامعه افزایش می دهد.
وی بیان کرد: تجردگرایی نتیجه وضعیت اجتماعی و اقتصادی جامعه است، زمانی که پسران در آستانه سن ازدواج قرار می گیرند به نوعی از آن واهمه دارند زیرا از محدود شدن فعالیت هایی که در دوران تجرد داشته اند، از تهیه مسکن و هزینه های ازدواج، از داشتن فرزند و هزینه های آن می ترسند و تا زمانی که نتوانند از سد این مشکلات عبور کنند تن به ازدواج نمی دهند.
وی اظهار کرد:بروز پدیده ˈزندگی مجردی یا تجردگراییˈ از همین ترس از ازدواج نشات می گیرد، زیرا دختران و پسران ترجیح می دهند که زندگی مجردی داشته باشند تا اینکه زیر یک سقف با نداشتن اطمینان از آینده خویش با فرد مورد نظر، زندگی کنند.
وی افزود: اکنون شمار دخترانی که مستقل یا با یکی از دوستان خود زندگی مجردی دارند، در جامعه ما کم نیست و به وضوح می بینیم که تجردگرایی در دختران نیز مانند پسران رو به افزایش است.
این استاد جامعه شناسی تاکید کرد: باید در وهله اول مساله اشتغال را برای دختران و پسران در جامعه حل کرد، انگیزه های ازدواج را بیشتر نمود و جوانان را از آینده روشن تشکیل خانواده مطمئن ساخت.
وی بیان کرد: اقدام دیگری نیز می توان انجام داد و آن تغییر فرهنگ ازدواج در جامعه است به این معنا که به جای خواستگاری رفتن پسران، دخترانی که تمکن مالی و شغل مناسب دارند به خواستگاری پسران بروند.
وی افزود: به هر حال جامعه امروز ما با همه آداب و رسوم خود باید خود را با شرایط جدید تطبیق دهد و برای آسیب هایی که نتیجه تغییر فرهنگ و شرایط اجتماعی است راه حل مطمئن اتخاذ کند.
عضو انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در جامعه امروز ما پسر 27 ساله ای که قصد ازدواج داشته باشد در مقایسه با دختر همسن و سال خود از دایره انتخاب به مراتب وسیع تری برخوردار است به این معنا که او می تواند دختران سنین 17 تا 27 سال را برای ازدواج انتخاب کند حال آنکه دختری با 27 سال سن چنین حق انتخاب گسترده ای ندارد.
دکتر ˈمصطفی اقلیماˈ بیان کرد: تجرد دختران مشکل این جنس نیست بلکه بطور مستقیم مشکل واقعی از سوی پسران ایجاد می شود به این معنا که مردان، حق و یا تمایل دارند با سنین بسیار پایین تر از خود ازدواج کنند و این امر دختران همسن و سال آنان را دچار مشکل کرده است.
وی خاطر نشان کرد: در کمتر از دو دهه پیش، پسرها در سن 15 سالگی در کنار دست پدران خود شاغل می شدند و در خانواده خود، منزل و اتاقی برای زندگی داشتند و هیچ گاه از استقلال به معنای داشتن خانه و کار مجزا برخوردار نبودند.
وی گفت: در روند حرکت جامعه از سنتی به سوی جامعه شهری امروز که نمی توان نام آن را مدرن نامید، افراد در سن 18 سالگی تمایل به استقلال دارند، در سن 24 سالگی مدرک دانشگاهی می گیرند، دو سال به سربازی می روند در حالی که همچنان توسط خانواده پدری تامین مالی می شوند.
وی افزود: 80 درصد دانش آموختگان دانشگاه ها دست کم یک یا دو سال برای پیدا کردن شغل مناسب زمان نیاز دارند، حال این جوان 28 یا 29 ساله سه یا چهار سال زمان نیاز دارد که بتواند امکانات اولیه یک زندگی مشترک را تامین کند.
وی ادامه داد: جوان 32 ساله ای که قصد ازدواج دارد به دنبال همسری کم سن و سال تر از خود می گردد اما در مقابل دختران 23 یا 24 ساله قصد ادامه تحصیل و یافتن شغل مناسب و جایگاه اجتماعی دارند لذا حاضر به ازدواج نمی شوند.
این روانشناس عدم آمادگی ازدواج مردان در سن پایین و تاخیر در سن ازدواج مردان را مهمترین عامل افزایش سن ازدواج دختران دانست و گفت: علاوه بر آن مهریه زیاد، تجمل گرایی، توقعات بی جا و امثال آن از عوامل افزایش سن ازدواج هستند.
وی افزود: در حالی که اغلب دختران و پسران حاضرند با داشتن یک سرپناه و شغلی با درآمد مکفی ازدواج کنند، این امکانات به خوبی و در زمان لازم برای آنان فراهم نمی شود.
او بیان کرد: مشکل اصلی افزایش سن ازدواج و تجرد در بین جوانان به عدم آمادگی جامعه و سیاست های اشتباه دولتها بازمی گردد به این معنا که دولت ها موظف به ایجاد اشتغال هستند نه پرداخت وام ازدواج زیرا هر فردی در صورت داشتن شغل می تواند اقدام به تامین نیازهای اولیه برای تشکیل زندگی مشترک نماید و دیگر نیازی به دریافت وام برای تحقق امر ازدواج ندارد.
اقلیما اظهار کرد: طی 15 سال گذشته روز به روز از تعداد فرصت های شغلی در جامعه کاسته شده و از طرف دیگر شاهد افزایش دانش آموختگان و میزان ناچیز حقوق و دستمزد افراد هستیم.
این مددکار اجتماعی گفت: وقتی فرد نتواند از حداقل حقوق بهره مند باشد و حداقلها را تامین کند دیگر توان مدیریت زندگی مشترک را ندارد و نباید تقصیر را به گردن خانواده دختر یا پسر انداخت.
وی افزود: نبود برنامه ریزی برای جوانان، ایجاد نشدن فرصت های شغلی و نداشتن توان مالی افراد از عواملی است که افزایش تجرد را در جامعه رقم زده است.
وی با بیان اینکه براساس آمار مراجع رسمی کشور 70 درصد حقوق بگیران جامعه کمتر از 20 میلیون ریال در ماه درآمد دارند و زیر خط فقر هستند، گفت: وقتی سن فرد بالا می رود دیگر نه مرد و نه زن انگیزه ای برای ازدواج ندارند و از نظر روحی و روانی نیز امکان کنار آمدن با دیگری و گذشت در زندگی مشترک که از اصول حفظ بنیان خانواده است برای آنان فراهم نیست.
سرپرست معاونت فرهنگی و امور جوانان در اداره کل ورزش و جوانان خراسان رضوی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بدون ذکر آمار در زمینه افزایش سن ازدواج در جوانان گفت: آمارها نشان می دهد که سن ازدواج در پسران این استان از 24 سال و دختران از 19 یا 20 سال فراتر رفته و میل به زندگی مجردی نیز بیشتر شده است.
ˈمحمدرضا شیخ زادهˈ افزود: چند عامل در افزایش تمایل به تجرد در جوانان دخیل است که شامل تغییر فرهنگ خانواده ها، الگوگیری از فرهنگ غربی و وضعیت اقتصادی می باشد.
وی بیان کرد: از سوی دیگر برنامه های شبکه های ماهواره ای و برخی برنامه های صدا و سیما به گونه ای است که تجردگرایی را در بین جوانان ترویج می دهد و آنان نیز شخصیت های این برنامه ها را الگوی خویش قرار می دهند.
وی گفت: اگر خانواده ها در جامعه به فرهنگ قبلی و سنتی خویش بازگردند، تشریفات و هزینه های زاید را حذف نموده و زمینه ازدواج به موقع فرزندان را فراهم کنند، شاهد تجرد گرایی در جامعه نخواهیم بود.
وی بیان کرد: از سوی دیگر دولت نیز باید زمینه ازدواج آسان را فراهم کند و مشکلات اشتغال، تامین مسکن و هزینه های ازدواج رفع شود.
او اظهار کرد: جلوگیری از الگوگیری جوانان از فرهنگ غربی نیز نیاز به فرهنگ سازی دارد و نهادهایی مانند آموزش و پرورش و دانشگاه ها باید مضرات تجردگرایی را برای جوانان تبیین کنند و انگیزه ها را برای تشکیل زندگی مشترک در جوانان تقویت نمایند.
وی گفت: ٣٧ درصد جمعیت استان خراسان رضوی و 60 درصد جمعیت کشور را جوانان تشکیل می دهند و این آمار برنامه ریزی مناسب برای جوانان و ازدواج آنان را می طلبد.
وی افزود: امور مربوط به جوانان در خراسان رضوی به سمن ها و نهادهای مردمی واگذار شده و نقش اداره کل ورزش و جوانان نظارت بر عملکرد سمن هاست.
او بیان کرد: از 200 نهاد مردمی و سمن که از این اداره کل مجوز فعالیت گرفته اند، 50 سمن فعال هستند که در حوزه های اجتماعی، فرهنگی و ورزشی فعالیت دارند اما شمار سمن هایی که در زمینه ازدواج فعال هستند زیاد نیست.
وی با اشاره به پرداخت وام ازدواج به جوانان از سوی دولت افزود: از آنجا که به گفته مسوولان دولت اعتباری برای پرداخت وام ازدواج در سال جاری در نظر نگرفته است، امسال هم پرداخت وام ازدواج قطعی نیست زیرا بانکها رغبتی به تامین وام ازدواج ندارند.
سرپرست معاونت فرهنگی و امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان خراسان رضوی گفت: مباحث مربوط به قبل از ازدواج، هنگام ازدواج و بعد از ازدواج متولی برای رسیدگی ندارد و نمی توان در این زمینه اقدامی برای تسهیل ازدواج انجام داد.
